स्वास्थ्य सुझाव : मिर्गौला रोग समयमै पत्ता लगाउने सामान्य उपायहरू

वैशाख ११, २०८१कान्तिपुर संवाददाता

काठमाडौँ — हाल मिर्गौला रोग एक प्रमुख जनस्वास्थ्य चिन्ता विषय बनिरहेको छ । सामान्यतया मिर्गौला रोग धेरै विकसित अवस्थामा नपुगेसम्म पत्ता लाग्दैन। त्यो भनेको कसैलाई डायलासिस वा प्रत्यारोपण आवश्यक भएपछि मात्रै मिर्गौलामा समस्या भएको थाह हुन्छ ।

स्वास्थ्य सुझाव : मिर्गौला रोग समयमै पत्ता लगाउने सामान्य उपायहरू

समस्या सुरु हुनु अघि मिर्गौला रोग पत्ता लगाउनु नै मुख्य चुनौती हो। त्यसका लागि नियमित परीक्षण निकै महत्त्वपूर्ण छ, र मिर्गौला रोगको जोखिममा परेका मानिसहरूका लागि अझ महत्त्वपूर्ण छ।

स्वस्थ मिर्गौलाले गर्ने ६ काम

शरीरको तरल पदार्थको स्तरलाई सन्तुलनमा राख्छ
रगतबाट फोहोर र विषाक्त पदार्थहरू फिल्टर गर्छ
रक्तचाप नियन्त्रण गर्ने हर्मोन निकाल्छ
हड्डीहरूलाई स्वस्थ राख्न भिटामिन डीलाई सक्रिय बनाउँछ
रातो रक्त कोशिकाहरूको उत्पादनलाई निर्देशित गर्ने हर्मोन निस्कासन गर्छ
रगतमा मिनिरलहरूको स्तरलाई सन्तुलनमा राख्छ (सोडियम, फोस्फोरस, पोटासियम)

मिर्गौला रोगले निम्त्याउन सक्ने ७ समस्याहरू

मुटु रोग
हृदयघात र स्ट्रोक
उच्च रक्तचाप
कमजोर हड्डी
नशामा क्षति (न्यूरोपैथी)
मिर्गौला फेलियर (अन्तिम चरणको मिर्गौला रोग, वा ईएसआरडी)
एनीमिया वा कम रातो रक्त कोशिका गणना

मुख्य जोखिमका ५ कारक:

मधुमेह (तपाईं वा तपाईंको परिवारमा)
उच्च रक्तचाप (तपाईं वा तपाईंको परिवारमा)
हृदय रोग (तपाईं वा तपाईंको परिवारमा)
मिर्गौला विफलता पारिवारिक इतिहास
मोटोपना

अतिरिक्त जोखिमका कारक

उमेर ६० वा माथि
कम जन्म वजन
दुखाइ कम गर्ने औषधीको लामो समयसम्म प्रयोग
लुपसका साथै अन्य अटोइम्यून विकारहरू
बारम्बार मूत्रनलिमा संक्रमण
मिर्गौलाको पत्थरी

सम्भावित समस्याका संकेतहरू

प्रारम्भिक मिर्गौला रोग भएका अधिकांश मानिसहरूमा कुनै लक्षणहरू देखिँदैनन्, त्यसैले प्रारम्भिक पहिचान महत्त्वपूर्ण हुन्छ। लक्षणहरू देखा पर्दा, मिर्गौला रोग विकसित अवस्थामा पुगिसकेको हुनसक्छ, र लक्षणहरूले झनै द्विविदा पार्न सक्छन् । यी कुरामा ध्यान दिनुहोस्:

थकान, कमजोरी
पिसाब फेर्न गाह्रो र पीडादायी
फोमयुक्त पिसाब
गुलाबी, गाढा पिसाब (पिसाबमा रगत)
अस्वभाविक रुपमा तिर्खा बढेमा
अस्वभाविक रुपमा पिसाब लागेमा (विशेष गरी रातमा)
आँखा पोल्ने
अनुहार, हात, पेट, खुट्टा सुन्निएमा

‍३ सरल परीक्षणहरू

रक्तचाप (बीपी परीक्षण)
उच्च रक्तचापले मिर्गौलामा रहेका साना रक्तनलीहरू (ग्लोमेरुली) लाई क्षति पुर्‍याउन सक्छ। यो मधुमेह पछि मिर्गौला विफलताको दोस्रो प्रमुख कारण हो। रक्तचाप १४०/९० भन्दा तल हुनु धेरै मानिसहरूको लागि राम्रो हुन्छ। यदि पुरानो मिर्गौला रोग छ भने १३०/८० भन्दा तल भएको राम्रो हुन्छ। १२०/८० भन्दा तल सबैभन्दा राम्रो मानिन्छ।

पिसाबमा प्रोटिन (पिसाब परीक्षण)
पिसाबमा एक प्रकारको प्रोटिन, एल्बुमिन (अल्बुमिनुरिया) देखिनु मिर्गौला रोगको प्रारम्भिक लक्षण हुनसक्छ। पिसाबमा एल्बुमिन र अन्य प्रोटिनको नियमित (प्रोटिन्युरिया) देखिनुले मिर्गौला क्षति भएको संकेत गर्छ।

ग्लोमेरुलर फिल्टरेसन दर (जीएफआर) (रक्त परीक्षण)
यसले मिर्गौलाले रगतलाई कत्तिको राम्रोसँग फिल्टर गरिरहेको छ भन्ने मापन गर्छ। डाक्टरहरूले रगतमा क्रिएटिनिनको स्तर नाप्छन् र ग्लोमेरुलर फिल्टरेशन रेट (जीएफआर) पत्ता लगाउन गणना गर्छन्।

मिर्गौला रोग भएकाले गर्नैपर्ने ६ कुरा